'Sanguines', de nieuwe bundel is verschenen - lees meer >
“Het is dit teken”, zegt de dichter in Engelen IV, “de voetafdruk van een beschermengel die hem aanraakt.” En hij die ons daarop wijst, kunnen we alleen maar dankbaar zijn. Nooit meer bang te zijn na deze woorden, gesterkt te worden door die aanraking, dat is wat deze bundel ons geeft.
Alja Spaan
Als ‘Sanguines’ een verhaal vertelt dan moet het er een zijn dat ons laat zien wat er gebeurt als passie lichamen binnendringt, en meesleurt in haar thermiek, hen zonder houvast laat. Hoe het beeld van een geliefde zich dan obsessief in het uitzicht laat projecteren. In zo’n geval moet poëzie die engel zijn die “inademt, uitademt zolang zij ademt”.
Alain Delmotte
Frans August Brocatus zwaluwt een boodschap
Frans August Brocatus (Gooreind, 1957) debuteerde in 1991 met de dichtbundel Niet tevergeefs bij de Dilbeekse Cahiers. In 1996 verscheen bij Poëzie-uitgeverij WEL uit Bergen op Zoom Bittere rijst. Sindsdien is hij ‘dichter uit de Chaamse bossen’. Nu is hij terug met een doorwrochte nieuwe bundel: Sanguines. Het resultaat van dertig jaar dichterschap.
Door: Hein van Kemenade – www.brabantcultureel.nl Brabant Literair 21-05-2021
In deze bundel heeft Frans Brocatus voor een heel strakke vorm gekozen. Het geheel is gespiegeld rondom een cyclus genaamd Sanguines. In de aantekeningen verwijst de dichter als betekenis van sanguines naar het rode krijt waar bij voorkeur portrettekeningen mee werden gemaakt. Het omslag siert een sanguine van Egon Schiele, Stehende Frau in Rot, een erotische tekening uit 1913.
Haar lichaam, vier gedichten waar de bundel mee opent spiegelt zich aan Zijn lichaam, vier gedichten als sluitstuk. Beiden liggen in bad, hij ‘weldra niet meer alleen’. De opbouw van deze acht gedichten is identiek. Alle acht beginnen ze met ‘Er is’. Verder wordt het centrale gedeelte Sanguines omkranst door vooraan de afdeling Engelen en achteraan Landschappen. Zo wordt de reeks van 24 gedichten Sanguines mooi ingelijst. Hier tekent de dichter de gebeurtenissen uit het leven van de man en de vrouw. Steeds vanuit de man gezien. Hier is ook weer een eenduidige structuur. Elk oneven gedicht begint met ‘Hij’ en elk even gedicht met ‘Er is’. Alle even gedichten hebben dezelfde structuur, alle oneven een andere.
Sanguines duidt ook op een van de vier lichaamssappen: Bloed, gele gal, zwarte gal en slijm. Dit idee, door Hippocrates ontwikkeld heeft tot in de middeleeuwen een belangrijke rol gespeeld in het duiden van de persoonlijkheid. Behalve ‘bloed’ ziet Frans Brocatus in dit woord ook de engel, ‘ange’. In de kleurstelling van de titel komt dit tot uitdrukking.
Dit zijn uitgangspunten om de hermetische gedichten te benaderen, waar veel gevoelens benoemd worden. Frans Brocatus gebruikt soms de taal en de woorden op een surrealistische manier. Zo zwaluwt een boodschap, zijn er schitterkelken, ziet hij struikelend licht, wordt er wit geduld uitgeoefend en tot slot het spreken gedicht. Mooie originele benamingen voor gevoelens, die zich niet zomaar in een hokje laten duwen.
Het komt erop aan om zo weinig mogelijk te interpreteren, maar te lezen wat er staat. ‘Hij’ vertelt het verhaal. ‘Hij’ probeert woorden te vinden voor gevoelens en beschrijft situaties. Je zou kunnen zeggen dat de sanguines scènes uit een leven zijn, van iemand met een hartstochtelijk karakter. Hij kerft de naam van zijn geliefde in een boom. Hij maakt haar het hof in het tuinprieel. Hij wenst haar een behouden reis. Hij ondervaart waaiers van mist. En veel meer. Hij beschrijft zijn gevoelens en maakt observaties van wat hij om zich heen ziet gebeuren. En elk volgend gedicht geeft daar commentaar op. Het zijn fasen in het leven. Hij wordt ouder. Hij verliest zijn ouders en moet ze loslaten. In het werk van Frans Brocatus komen sfeertekeningen voor en ook confrontaties. Er is steeds dubbelzinnigheid. Er zijn meerdere lezingen mogelijk. De ene lezer zal er iets anders in zien dan een andere. Dat heeft met de lezer te maken, die kan er zijn of haar gevoelsleven op loslaten.
Het is niet het verhevene wat Brocatus interesseert, eerder de dagelijkse omgang tussen haar lichaam en het zijne. En wat hij ervan denkt en voelt.
(F.A.Brocatus – Sanguines, Poëzie-uitgeverij WEL, Bergen op Zoom, ISBN 90622301037 prijs: 15 €)